Elementy więźby dachowej:
- Krokiew
- Krokiew koszowa
- Krokiew narożna
- Jętka
- Kleszcze
- Płatew
- Miecz
- Murłata
- Wiatrownica
- Słup
- Wiązar
- Kosz
- Naroże
- Kulawka
- Wymian
- Tram
- Podwalina
Podczas inwestycji w budowę domu, inwestor może natknąć się na wiele technicznych terminów, które są kluczowe w procesie konstrukcji dachu. Dlatego, zrozumienie podstawowych pojęć budowlanych, z których korzystają wykonawcy, takich jak cieśle, jest niezwykle ważne.
Krokiew – filar więźby dachowej
Krokiew to podstawowy element więźby dachowej, na którym opiera się cała pokrywa dachu. Wyobraź sobie słynną skocznię „Wielka Krokiew” – długa, pochyła konstrukcja, podobna do krokwi w twoim dachu. W rzeczywistości, skocznia ta została nazwana na cześć góry Krokiew, na której jest umiejscowiona.
Warianty krokwi w budowie dachu
Jednakże, krokiew nie zawsze jest standardowym, prostym elementem. Istnieje kilka różnych wersji krokwi, które są wykorzystywane w różnych konstrukcjach dachu. Najpopularniejsze to krokiew koszowa, umieszczona w specjalnej strukturze zwanej koszem, oraz krokiew narożna, która znajduje się na narożu lub grzbiecie dachu.
Jętka – kluczowy element stabilizujący dachu
Kolejnym istotnym elementem jest jętka. Jest to drewniana belka, która łączy parę krokwi. Ze względu na to, że jętka pracuje pod dużym naciskiem, wzmocnione są one tak, aby wytrzymać ten ścisk między krokwiami. Nazwa „jętka” pochodzi od staropolskiego słowa „jąć”, które oznacza chwycić. Gdy jętki są już umieszczone i „chwycą” krokwie, znacznie wzmacniają całą konstrukcję.
Kleszcze – ściskające siły dla stabilizacji dachu
Kleszcze w kontekście budowy dachu to dwie równoległe deski, które są mocowane do krokwi z obu boków. Te elementy są kluczowe dla utrzymania stabilności dachu, ponieważ przeciwdziałają siłom rozpierającym dach.
Płatew – poziomy wspornik więźby dachowej
Płatew to poziomy element drewniany, montowany w poprzek krokwi i służący do rozłożenia obciążenia dachu. Wspiera ona pokrycie dachowe, rozprowadzając jego ciężar równomiernie na konstrukcję dachową. Płatewie dają także większą sztywność całej więźbie, przeciwdziałając przemieszczeniom pod wpływem obciążeń zewnętrznych.
Miecz – wzmocnienie konstrukcji krokwi
Miecz to dodatkowy element drewniany lub metalowy, który jest montowany między krokwiami w celu zwiększenia ich sztywności i stabilności. Działa on jak wzmocnienie, przeciwdziałając ewentualnym odkształceniom krokwi pod wpływem obciążeń. W wielu konstrukcjach dachowych, miecz zapobiega przegięciom i skrętom, które mogłyby powodować deformacje dachu.
Murłata jako podstawowy element nośny
Murłata to poziomy element drewniany lub betonowy umieszczony na górnej krawędzi ściany zewnętrznej budynku. Jej główną funkcją jest przenoszenie obciążeń z więźby dachowej na ściany zewnętrzne. Dzięki murłacie, cała konstrukcja dachu jest stabilnie połączona ze ścianami budynku, co zwiększa jego odporność na działania niekorzystnych warunków atmosferycznych.
Wiatrownica – ochrona dachu przed wiatrem
Wiatrownica to długa łata lub deska, która jest mocowana pod kątem do krokwi, łącząc je ze sobą. Głównym zadaniem wiatrownicy, jak sama nazwa wskazuje, jest przeciwdziałanie siłom wiatru napierającego na konstrukcję dachu.
Słup – Pionowy balast konstrukcji więźby dachowej
Elementem konstrukcji więźby dachowej, który ma kluczowe znaczenie dla jej stabilności, jest słup. Słup to pionowy element strukturalny, który przenosi obciążenie z belki zwanej płatwią na strop budynku. W branży budowlanej jest on również często nazywany stolcem.
Wiązar – Podstawa każdej więźby dachowej
Kolejnym istotnym składnikiem więźby dachowej jest wiązar. W swojej najprostszej formie wiązar to para przeciwnie skierowanych, połączonych ze sobą krokwi, które przenoszą ciężar dachu na ściany budynku. Wiązar jest podstawowym elementem więźby dachowej, stanowiąc kluczowy komponent w prefabrykowanych konstrukcjach dachowych.
Kosz i naroże – Miejsca spotkania połaci dachu
Biorąc pod uwagę konfiguracje dachu, warto zwrócić uwagę na kosz i naroże. Kosz to miejsce w konstrukcji dachu, w którym dwie połacie spotykają się pod kątem mniejszym niż 180 stopni. W związku z tym, kosz to wklęsła część dachu, w której gromadzi się śnieg i woda opadowa. Z drugiej strony, naroże to miejsce, gdzie dwie połacie dachu spotykają się pod kątem większym niż 180 stopni. W przeciwności do kosza, naroże to wypukła część dachu.
Kulawka i wymian – Specjalistyczne elementy więźby dachowej
Kulawka to krótka krokiew, która łączy krokiew koszową lub narożną z belką znaną jako murłata, albo jest mocowana do belki zwaną wymianem wzdłuż krokwi. Z kolei, wymian to krótka belka zamocowana między krokwiami i poprzecznie do nich. Wymiany są używane, gdy okno połaciowe nie mieści się standardowo między krokwiami i jedna z nich musi być wycięta. W takim przypadku, wymian przenosi obciążenie na pozostałe krokwie lub współpracuje z kulawką, dla której jest oparciem.
Tram i podwalina – Wspierające elementy więźby dachowej
Na koniec, tram to pozioma belka, która łączy parę krokwi u dołu, tworząc wiązar. Natomiast podwalina to belka umieszczona na stropie, na której opierają się słupy w konstrukcji więźby płatwiowo-kleszczowej. Oba te elementy są kluczowe dla prawidłowego wsparcia i stabilności całej konstrukcji więźby dachowej.
Dowiedz się więcej o budowie dachu:
https://roofchallenge.eu/artykuly/
Najczęściej zadawane pytania na temat elementów więźby dachowej:
- Czym jest krokiew i jakie są jej najpopularniejsze rodzaje?
Krokiew jest głównym elementem więźby dachowej, na którym opiera się całe pokrycie dachu. Dwa najpopularniejsze rodzaje krokwi to krokiew koszowa, która umieszczona jest w koszu/wzdłuż kosza, i krokiew narożna, umieszczona w narożu/grzbiecie. - Czym różni się płatew od jętki?
Płatew to belka układana równolegle do kalenicy, która podpiera krokwie i przenosi ciężar własny dachu oraz siły zewnętrzne na inne elementy konstrukcji. Jętka natomiast to belka drewniana łącząca parę krokwi, która pracuje na ściskanie i usztywnia całą konstrukcję. - Do czego służy murłata w konstrukcji więźby dachowej?
Murłata to pozioma belka zamocowana na murze, na której opierają się krokwie. Jej zadaniem jest przeniesienie obciążeń dachu na ściany budynku. - Czym jest wiatrownica i jakie pełni funkcje?
Wiatrownica to długa łata lub deska mocowana ukośnie, łącząca ze sobą kilka krokwi. Jej zadaniem jest usztywnienie podłużne całej więźby oraz przeciwdziałanie siłom wiatru napierającego na konstrukcję dachu. - Czym jest wiązar i jakie pełni funkcje w konstrukcji dachu?
Wiązar to para przeciwległych, połączonych ze sobą krokwi, które przenoszą ciężar dachu na ściany. Jest to podstawowy element więźby dachowej, a w dachach prefabrykowanych stanowi gotową konstrukcję stawianą na budynku.
