Skropliny czyli efekt zmiany stanu skupienia wody z gazowego na ciekły cieszy się największym zainteresowaniem w sezonie jesienno-zimowym, kiedy to wielu budujących się inwestorów lub wykonawców obserwuje nacieki, plamy wilgoci lub krople wody na różnych wewnętrznych powierzchniach dachu. Choć słowo „cieszy się” nie jest tu chyba najszczęśliwsze.
Skropliny na membranie
Na początek skoncentrujmy się na najbardziej widocznym podczas budowy aspekcie – mokra od wewnątrz membrana dachowa.
Najczęściej pierwszą reakcją inwestora jest przypuszczenie, że membrana przecieka. Jeśli jednak w tym czasie brak opadów, nasuwa się kolejne podejrzenie – membrana nie przepuszcza pary wodnej. Tymczasem głównym winowajcą są prawa fizyki, a w szczególności pewna cecha powietrza. Otóż powietrze jako nośnik pary wodnej ma zmienną pojemność w zależności od temperatury. Ciepłe powietrze jest w stanie zmagazynować więcej pary wodnej niż powietrze chłodne. To oznacza, ze schładzane powietrze nie jest w stanie utrzymać w sobie dotychczasowej ilości pary wodnej, więc musi pozbyć się nadmiaru, którego nie jest już wstanie utrzymać. To pozbywanie się nadmiaru pary wodnej nazywamy kondensacją. Część gazowego stanu skupienia wody (para wodna) musi się zamienić w stan ciekły.
I właśnie z tym zjawiskiem mamy do czynienia na poddaszu w okresie jesienno-zimowym, gdy na wewnętrznej powierzchni membrany pojawia się mnóstwo kropel wody. Najczęściej i najwyraźniej widać to w domach w budowie lub remontowanych. W posadzkach, tynkach, klejach, farbach są hektolitry wody, która musi zamienić się w parę wodną i opuścić budynek. Większość tej pary zabierana jest przez wentylację, ale część dostaje się na dach. Tu powietrze magazynujące parę wodną zaczyna się mocno wychładzać co powoduje konieczność pozbycia się nadmiaru pary wodnej. Dochodzi do kondensacji, której efektem jest pokryta tysiącami kropel membrana dachowa, która razem z drewnianą konstrukcją dachu jest – podczas budowy domu – pierwszą powierzchnią, z którą się styka.
Podobne zjawisko obserwujemy w łazience po kąpieli, kiedy to nasycone parą wodną powietrze po zetknięciu się z najchłodniejszą powierzchnią w pomieszczeniu – lustrem, wykrapla się, tworząc widoczną na jego powierzchni „mgiełkę”. Membrana dachowa jest produktem nie przepuszczającym wody, więc kondensat – nie mogąc przedostać się na drugą stronę membrany – musi zbierać się na jej wewnętrznej stronie.
Dowiedz się jak prawidłowo układać membranę dachową.
Wilgoć w drewniane konstrukcji dachu
Jeśli zjawisko kondensacji widoczne jest na membranie, to dotyczy też drewna w dachu. Krople wody mogą nie być widoczne na powierzchniach drewnianych, ale tylko dlatego, że drewno jest higroskopijne, czyli ma zdolność do pochłaniania wilgoci. Ta cecha robi istotną różnicę w dachach z pełnym deskowaniem, bowiem o ile kondensat widoczny na membranie informuje nas o problemie z pozbywaniem się pary wodnej, to w dachach deskowanych nie widać kropel, więc nie widać problemu. Niestety problem zostaje zauważony często zbyt późno, gdy widać już efekt nadmiernej wilgoci – grzyby i pleśnie na krokwiach czy deskach.
Dowiedz się jak wentylować dachy z pełnym deskowaniem.
Skropliny na paroizolacji
Zjawisko kondensacji pary wodnej występuje także na paroizolacji od strony płyty gipsowo-kartonowej. Skropliny mogą pojawić się zwłaszcza w pomieszczeniach wilgotnych takich jak łazienka. Para wodna „wyprodukowana” w łazience przedostaje się przez płyty G-K bez większych problemów. Potem natrafia na paroizolację, która stawia parze opór. Prowadzi to do kondensacji, w wyniku której woda wnika w płytę G-K (zwłaszcza jeśli płyta styka się z paroizolacją) lub spływa (dach skośny) w kierunku ściany kolankowej. To zjawisko może prowadzić do pojawienia się plam wilgoci na pochyłym suficie lub na jego styku ze ścianą kolankową.
Jak pozbyć się skroplin?
Skropliny na wewnętrznej powierzchni membrany, to zjawisko, które najczęściej ma miejsce podczas budowy lub remontu domu, więc – oprócz sprawnej wentylacji – dobrym rozwiązaniem jest odpowiednie zaplanowanie robót budowlanych tak, aby prace mokre odbywały się w okresie wiosenno-letnim, kiedy to para wodna ma większe możliwości opuszczenie budynku. Jeśli chodzi o drewniane elementy dachu (krokwie, kontrłaty, łaty), to najlepszym sposobem pozbywania się wilgoci jest wentylacja. Ruch powietrza w przestrzeni wentylacyjnej jest niezbędnym elementem prawidłowo wykonanego dachu skośnego.
Pozostaje jeszcze problem skroplin na paroizolacji.
Podstawa to wydajna wentylacja w pomieszczeniach wilgotnych. Dodatkowo coraz częściej zamiast zwykłych paroizolacji stosuje się tzw. regulatory pary, które likwidują lub przynajmniej wyraźnie zmniejszą problem kondensacji. Dzieje się tak dlatego, że takie paroizolacje nie stawiają tak dużego oporu parze wodnej jak paroizolacje polietylenowe (żółta folia) czy refleksyjne (pokryte aluminium). Para wodna łatwiej przenika przez aktywną paroizolację, a dalej przez termoizolację i wysokoparoprzepuszczalną membranę dachową przedostaje się do przestrzeni wentylacyjnej dachu.
Skropliny w naszym klimacie, to zjawisko normalne, bowiem wynika z praw fizyki. Jednak trzeba pamiętać, że skutecznym sposobem walki z kondensacją w przegrodzie dachowej jest efektywna wentylacja.
