Rodzaje więźby dachowej – zastosowanie, dopasowanie

Ten artykuł porusza tematykę:

1. Więcej niż konstrukcja: Rola więźby dachowej
2. Typy konstrukcji: Rodzaje więźby dachowej
3. Więźba krokwiowa
4. Więźba krokwiowo-jętkowa
5. Więźba płatwiowo-kleszczowa
6. Kluczowe elementy więźby płatwiowo-kleszczowej
7. Wiązary dachowe kontra tradycyjna więźba dachowa
8. Odpowiedni wybór konstrukcji dachowej

Więźba dachowa, jak wskazuje „Słownik terminów i nazw dekarskich” wydany przez Polskie Stowarzyszenie Dekarzy, jest konstrukcją drewnianą dachu, służącą jako podstawa dla pokrycia dachowego. Stelaż dachu, który niegdyś był domeną cieśli, teraz coraz częściej jest realizowany przez dekarzy. Dzisiejsi dekarze nie tylko pokrywają dach, ale także budują go w całości, zgodnie z projektem.

Więcej niż konstrukcja: Rola więźby dachowej

Więźba dachowa nie jest jedynie strukturą nośną pokrycia dachowego. To konstrukcja, która nadaje kształt dachu, wpływając na jego wartości estetyczne i funkcjonalne. Odpowiednio skonstruowana konstrukcja dachu nie tylko wpływa na rozkład pomieszczeń na poddaszu, ale także na efektywność odprowadzania opadów deszczu i śniegu.

Typy konstrukcji: Rodzaje więźby dachowej

Definicja więźby dachowej odnosi się przede wszystkim do konstrukcji krokwiowych. Są to konstrukcje, w których głównym elementem są krokwie – pochyłe belki nośne, na których układa się pokrycie dachowe. Jednak, nawet w ramach tych konstrukcji, występują pewne różnice, wynikające głównie z wymagań wytrzymałościowych dachu.

Więźba krokwiowa

Najprostszym i najtańszym typem jest więźba krokwiowa. Składa się ona wyłącznie z krokwi, które są połączone parami na górnej części dachu, czyli kalenicy. Ten typ konstrukcji jest stosowany głównie na niewielkich budynkach, gdzie odległość między ścianami zewnętrznymi wynosi maksymalnie 6 metrów. Chociaż to proste rozwiązanie, rzadko jest spotykane, ponieważ większość domów jednorodzinnych jest nieco większych. Nawet w przypadku minimalnych wymagań wytrzymałościowych, w więźbie zwykle stosuje się dodatkowe jętki – poziome belki łączące ze sobą pary krokwi.

Dowiedz się więcej na temat więźby krokwiowej.

Więźba krokwiowo-jętkowa

Więźba krokwiowo-jętkowa to kolejny typ więźby dachowej. Jest to konstrukcja znacznie wytrzymalsza, dzięki zastosowaniu jętek, montowanych w górnej części więźby między krokwiami, które zdecydowanie zwiększają stabilność całej konstrukcji. Dzięki temu, więźba krokwiowo-jętkowa może być stosowana w większych budynkach.

Sprawdź informację na temat więźby jętkowej.

Więźba płatwiowo-kleszczowa

Trzecim podstawowym typem więźby dachowej jest konstrukcja płatwiowo-kleszczowa. Jak sama nazwa wskazuje, dzięki wzmocnieniom w postaci płatwi i kleszczy, konstrukcja ta ma jeszcze większą wytrzymałość. Płatwie są poziomymi belkami podpierającymi krokwie i opierającymi się na dodatkowych słupach, natomiast kleszcze to dwie poziome deski obejmujące pary krokwi. To podwójne wzmocnienie sprawia, że konstrukcja płatwiowo-kleszczowa może być stosowana w dużych budynkach.

Zapoznaj się z artykułem dot. więźby płatwiowo-kleszczowej.

Wiązary dachowe kontra tradycyjna więźba dachowa

Innym ważnym elementem, który warto rozważyć podczas budowy dachu, jest wybór pomiędzy tradycyjną więźbą dachową a wiązarami dachowymi. Wiązary dachowe są to elementy prefabrykowane, przygotowane wcześniej w fabryce, w przeciwieństwie do więźby tradycyjnej, którą wykonuje się bezpośrednio na placu budowy. Ten wybór ma kluczowe znaczenie dla szybkości i łatwości montażu dachu, ale również dla jakości użytego drewna.

W więźbie tradycyjnej, niestety, często można trafić na drewno zbyt wilgotne i niedbale zaimpregnowane. Przy wiązarach, taki problem jest zazwyczaj wykluczony, gdyż producenci elementów prefabrykowanych muszą używać wysokiej jakości drewna suchego.

Odpowiedni wybór konstrukcji dachowej

Wybór odpowiedniej konstrukcji dachowej jest niezmiernie ważny i zależy od wielu czynników: kształtu i formy budynku, przeznaczenia budynku, uwarunkowań klimatycznych, planu zagospodarowania przestrzennego, możliwości finansowych, itd.

Warto pamiętać, że dachy o skomplikowanych kształtach, takie jak wielospadowe czy z wykuszami, są zazwyczaj droższe. Jednocześnie, prosty dach, np. dwuspadowy, jest nie tylko tańszy, ale również łatwiejszy do wykonania, szczególnie w zakresie zapewnienia prawidłowej przestrzeni wentylacyjnej.

Najczęściej zadawane pytania na temat więźby dachowej:

• Jakie są kluczowe elementy więźby krokwiowo-jętkowej?
  W więźbie krokwiowo-jętkowej, głównymi elementami są krokwie i jętki. Krokwie to pochyłe belki nośne, a jętki to poziome belki łączące ze sobą pary krokwi, które usztywniają całą konstrukcję.
• Jakie są zalety używania wiązarów dachowych zamiast tradycyjnej więźby?
  Wiązary dachowe są często szybsze w montażu, ponieważ przyjeżdżają na plac budowy jako gotowe do złożenia elementy. Ponadto, jako że są one produkowane w fabryce, można oczekiwać wyższej jakości drewna i bardziej precyzyjnej konstrukcji.
• Jakie są kluczowe kroki przy budowie więźby płatwiowo-kleszczowej?
  Więźba płatwiowo-kleszczowa wymaga zainstalowania dodatkowych elementów, takich jak płatwie i kleszcze. Płatwie to poziome belki podpierające krokwie, które są oparte na dodatkowych słupach. Kleszcze to dwie poziome deski, które obejmują pary krokwi, dodatkowo usztywniając konstrukcję.
• Jakie są typowe wymiary dla krokwi i jętek w więźbie krokwiowo-jętkowej?
  W więźbie krokwiowo-jętkowej, jętki zwykle montuje się powyżej połowy długości krokwi, najczęściej mniej więcej w 2/3 wysokości od stropu. Zakłada się, że maksymalna długość dolnej części krokwi (od murłaty do jętki) to 4,5 m, natomiast długość górnej części (od jętki do kalenicy) może maksymalnie wynieść 2,7m.
• Jakie są najlepsze praktyki dotyczące połączenia jętki z krokwią?
  Istnieje kilka typów połączeń jętki z krokwią, takich jak połączenie doczołowe, doczołowe z nakładkami, czopowe, na wrąb, na nakładkę i na jaskółczy ogon. Wybór metody zależy od specyficznych wymagań projektu i preferencji dekarza. Ważne jest, aby połączenia były solidne i stabilne, aby mogły wytrzymać obciążenia na dachu.